Door: John van de Ven, 24 juni 2019

De onderbelichte kant van zonnepanelen

Het Energie- en Klimaatakkoord komen zo’n beetje wekelijks in het nieuws en zijn vaak onderwerp van gesprek. Een belangrijk onderdeel van deze akkoorden is de energietransitie. Oftewel, de omschakeling van fossiele brandstoffen naar duurzame energie. Zonne-energie is daar een belangrijk onderdeel van. Vandaag de dag liggen er ruim 12 miljoen zonnepanelen op Nederlandse daken.  Ondertussen is wel duidelijk dat er met de introductie van deze energiebron ook nieuwe risico’s en aandachtspunten voorbij komen.

Brandgevaar
Regelmatig verschijnen er berichten in de media van een brand waarbij de zonnepaneelinstallatie ( PV-installatie ) als oorzaak aangewezen kan worden. De belangrijkste oorzaak voor een brand zit volgens TNO niet in de panelen zelf.  Het zijn vaak de elektrische verbindingen zoals stekkers en kabels die achter de panelen gemonteerd zijn. Het gaat bijvoorbeeld vaak mis bij het goed aansluiten van een stekker aan  een kabel. Het is belangrijk dat er bij de installatie gebruik wordt gemaakt van een stekker en contrastekker van hetzelfde merk. Dit klinkt vanzelfsprekend maar in de praktijk wordt dit niet altijd zo uitgevoerd. Wanneer de stekkers niet goed op elkaar aangesloten zijn veroorzaakt dat hitte. Dit leidt automatisch tot extra brandrisico omdat die stekkers in de buurt liggen van brandbaar materiaal zoals dakfolie.
Ook kunnen loshangende kabels of scherpe randen waar kabels langs of doorheen gelegd zijn zo’n  kabel beschadigen. Wanneer een kabel beschadigd is waar gelijkstroom door loopt ( van zonnepanelen tot de omvormer ) kan een vlamboog ontstaan. Zo’n vlamboog met een vlam van wel 1000 graden kan ook de oorzaak van een brand zijn.

Naast montage is de onderliggende afstand van de zonnepanelen en het dak ook een belangrijke oorzaak voor brand. Wanneer de zonnepanelen te dicht op het dak liggen en er te weinig ventilatiemogelijkheden zijn zal er vanzelf ook hitte ontstaan. Dit is ook meteen de reden dat  zogenaamde ‘in-dak systemen’ ( dit zijn systemen waarbij de zonnepanelen in het dak verwerkt worden ) relatief vaker brand veroorzaken dan panelen die op het dak gemonteerd zijn.

Tenslotte kunnen omvormers ook brand veroorzaken. Door stof of wanneer de ruimte waar de omvormer staat gebruikt wordt als opslagruimte en er daarom onvoldoende geventileerd kan worden.

Blikseminslag
U staat er vast niet bij stil. Zonnepanelen vangen niet alleen zon op maar ook een ander natuurverschijnsel, namelijk bliksem en bliksemontladingen. Een pv-installatie trekt in principe bliksem aan. Daarmee bedoel ik niet dat de kans van blikseminslag op een gebouw met een pv-installatie per definitie groter wordt. Maar wanneer er een bliksemontlading in de buurt is dan zal een flink magnetisch veld ontstaan. Dit magnetisch veld kan in andere leidingen weer grote stromen en spanningen veroorzaken. Op metalen delen op het dak, zoals de pv-installatie, bijvoorbeeld. Wanneer de metalen delen van de pv-installatie geaard zijn is het aantrekkende effect van bliksem nog groter.
Wat gebeurt er wanneer er sprake is van een blikseminslag of naburige blikseminslag? Dan krijgt de pv-installatie te maken met inductiestromen en -spanningen via de stalen frames en de bekabeling op het dak. De kabels van de pv-installatie leiden de inductiestromen/-spanningen via de bekabeling en de omvormer de elektrische installatie van het gebouw in. De materiele schade aan elektrische installatie maar ook aan machines en ict-installatie kan dan aanzienlijk zijn. Daarnaast kan je ook nog te maken krijgen met extra gevolgschade omdat het productieproces stilvalt.

De beste manier om schade te voorkomen is om de bliksem op te vangen en de stroom vervolgens veilig af te laten vloeien naar de aarde. Echter, het plaatsen van dit soort opvangers is niet altijd te realiseren. Vooral achteraf niet. Een meer praktische preventiemaatregel is het plaatsen van een goede overspanningsbeveiliging om de piekspanning richting de hoofdverdeler op te vangen. Feit blijft dat ook deze overspanningsbeveiligingen deskundig uitgevoerd moeten worden voor een optimale werking.

Dakconstructie
Een derde punt van aandacht is de sterkte van de dakconstructie. Het is natuurlijk belangrijk om te laten berekenen of de bestaande dakconstructie de pv-installatie kan dragen. Bedenk daarbij ook dat we vandaag de dag regelmatig te maken krijgen met stevige hoosbuien. Door wateraccumulatie op het dak wordt de constructie nog eens extra belast. Dit geldt in de winterperiode overigens ook bij sneeuwdruk. Instorting kan voorkomen worden wanneer er voor de aanleg van een pv-installatie een constructieberekening gemaakt wordt waar bovenstaande scenario’s in meegenomen zijn.

Conclusie
Zonnepanelen kunnen een goede en duurzame investering zijn. Laat je daarbij goed adviseren en schakel een betrouwbaar bedrijf. Een installateur die weet waar hij mee bezig is, gekwalificeerd personeel in dienst heeft, werkt met de juiste materialen en zorgt voor de benodigde keuringen. Vervolgens is het belangrijk dat de installatie ook onderhouden wordt. Allereerst voor jouw eigen veiligheid maar zeker ook om een flinke brandschade te voorkomen.  Vrij vertaald heb je met deze techniek per slot van rekening een kleine elektriciteitscentrale in de woning of het bedrijfspand staan.

Voor advies over het afdekken van risico’s die te maken hebben met zonnepanelen ga ik graag met u in gesprek. Bel hiervoor 06-33382097 of stuur een mail met uw contactgegevens naar info@vandevenrisicobeheer.nl